Μετά και τις πρόσφατες προεκλογικές προσπάθειες μίμησης, η γραφικότητα έχει συναντήσει τον αμοραλισμό και το κιτς την προσβολή. Να εστιάσουμε λίγο στις έννοιες μίμηση και αντιγραφή. Ο Γιάννης Τσαρούχης είχε πει … «δεν είναι κακό να αντιγράφεις, κακό είναι να μιμείσαι». Στην Καλών Τεχνών παλιότερα, οι καθηγητές έστελναν τους μαθητές να αντιγράφουν προτομές και πίνακες στα μουσεία. Έκαναν σπουδή πάνω στις αρχές δημιουργίας ενός προτύπου και αυτό τους βοηθούσε να αποκτήσουν τη δική τους μανιέρα. Αντίθετα, η μίμηση είναι ένα κακέκτυπο ενός αρχικού προτύπου που προκύπτει από μία αίσθηση ανασφάλειας των προσωπικών ικανοτήτων.
Όταν ο Αλέξης Τσίπρας ήταν στο ζενίθ της δυναμικής του, κάποιος του είπε πως είναι ο νέος Αντρέας Παπανδρέου και δυστυχώς το πίστεψε. Το εφηβικό του πρότυπο ενσαρκώθηκε μέσα του και η φαντασίωση της ταύτισης άρχισε να εκφράζεται μιμητικά στις κινήσεις, τη χροιά της φωνής, τα συνθήματα. Μελετώντας αυτό το φαινόμενο, διαπιστώσαμε ότι δεν είναι μόνο μία επικοινωνιακή τακτική του ΣΥΡΙΖΑ για να αγγίξει το θυμικό των ΠΑΣΟΚογενών ψηφοφόρων. Είναι ένα μεμονωμένο χρόνιο ψυχωσικό σύνδρομο ενός πολιτικού που αρνείται να καταθέσει τη δική του προσωπικότητα και προτιμά να κινείται στη σκιά μιας άλλης.
Όταν ένα μικρό παιδί ταυτίζεται με έναν ήρωα της Marvel δυσκολεύεται να απεγκλωβιστεί από τον ρόλο του έχοντας, κατά βάθος, απαξιώσει την ίδια του την προσωπικότητα. Ο Αλέξης Τσίπρας, όσο μπαίνει στη δοκιμασία της μίμησης, μπαίνει ταυτόχρονα σε μία δίνη επίγνωσης της ανεπάρκειάς του και η υπερκάλυψή της γίνεται με ακόμα περισσότερη μίμηση. Είναι δεδομένο πως μία προσωπικότητα που έζησε, σπούδασε, δίδαξε, πολιτεύτηκε σε άλλες ιστορικές περιόδους και με άλλες προσλαμβάνουσες δεν μπορεί να επανέλθει ταριχευμένη μέσα από οποιαδήποτε μίμηση. Ο Ανδρέας, ως ιστορικό πλέον πρότυπο, μπορεί μόνο να εμπνεύσει, όχι να αντιγραφεί. Εκεί ακριβώς βρίσκεται η εγκεφαλική δυστοπία του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ, στην αδυναμία έκφρασης της δικής του πολιτικής προσωπικότητας μέσω των αξιών του Αντρέα και όχι στην εξωτερική μίμηση.
Ο Τσίπρας δεν θα μπορούσε ποτέ να είναι Αντρέας γιατί τα προσωπικά του βιώματα περιορίζονται στην safe αστική μεταπολιτευτική Αθήνα με πολύ αριστερίλα, φραπέ στα αμφιθέατρα, ελάχιστο διάβασμα, πολύ θεωρία, ένταξη στο σύστημα, δαχτυλίδι από τον Αλαβάνο. Δε βίωσε μεγάλα ιστορικά γεγονότα, πολέμους, δικτατορία, μετανάστευση, φυλακή, εξορία που δημιουργούν μία άλλη «πατίνα» πολιτικής έκφρασης. Ο Τσίπρας δεν θα μπορούσε να είναι Αντρέας γιατί δεν υπήρξε διδάκτωρ του Χάρβαρντ σε ηλικία 24 ετών, μέλος της Ελληνικής αντιπροσωπείας στο Μπρέτον Γουντς στα 25 ούτε τακτικός καθηγητής του Πανεπιστημίου της Μινεσότα και του Μπέρκλεϊ στα 28. Σε αυτές τις ηλικίες ο Τσίπρας ασχολούταν με επαναστατική γυμναστική εκ του ασφαλούς στα Ελληνικά αμφιθέατρα προσδοκώντας κάποια στιγμή να εξαργυρωθεί αυτή η προσπάθεια από το κόμμα.
Ο Τσίπρας δεν θα μπορούσε να είναι Αντρέας γιατί δεν γνωρίζει δύο γλώσσες άπταιστα, δεν υπήρξε διευθυντής Μεταπτυχιακών Σπουδών στο Γιορκ ούτε εκλήθη από κάποιον πρωθυπουργό να ηγηθεί του Κέντρου Οικονομικών Ερευνών. Δεν δοκιμάστηκε στην επιστήμη του που την αντιμετώπισε ως πάρεργο, δεν προόδευσε σε αυτή, δεν ανέλαβε ευθύνες. Η δημόσια, ξύλινη νέο-Αριστερή ρητορική που επιδίδεται είναι πιο εύκολη και ανέμελη από μία ακαδημαϊκή και επαγγελματική πρόοδο ειδικά σε ένα ξένο κράτος. Ο Τσίπρας επιβιώνει και πορεύεται με το όποιο ταλέντο του, την επικοινωνία και την επίκτητη αντιληπτική του ικανότητα. Η ανύπαρκτη όμως ακαδημαϊκή του υποδομή και η κρίση ιδεολογικής ταυτότητας, τον έχει προδώσει σε κρίσιμες αποφάσεις.
Ο Αντρέας είχε επίγνωση των γεωπολιτικών αλλαγών και των διεθνών ισορροπιών. Έπαιζε εξίσου και με Μιτεράν και με Καντάφι. Η πολυσυλλεκτικότητα του Τσίπρα με τους Podemos, τον Κάστρο και τη Μέρκελ ακυρώθηκε από τις διεθνείς συγκυρίες και κατάντησε γραφικότητα. Ο Αντρέας δεν θα έκανε συμφωνία παράδοσης εθνικής κυριαρχίας όπως η συμφωνία των Πρεσπών. Η πατριωτική διάσταση του ΠΑΣΟΚ επί των ημερών του διατηρήθηκε χωρίς εκπτώσεις. Ο Αντρέας δεν θα άλλαζε την απόφαση Εθνικού δημοψηφίσματος μόλις μία εβδομάδα μετά, δεν θα άφηνε επί εξάμηνο υπουργό Βαρουφάκη μέχρι να καταλάβει ότι δεν μας παίρνει.
Ο Ανδρέας δεν θα είχε επικοινωνιακό επιτελείο να ορίζει τις κινήσεις του ούτε θα χρησιμοποιούσε τικ τοκ. Το νεύμα του στο αεροπλάνο όταν γύρισε από το Λονδίνο ήταν ένα φτύσιμο στην επικοινωνιακή κανονικότητα και του πουριτανικού πολιτικού κόστους. Ήταν η αποθέωση της επιβολής της προσωπικής επιλογής με ότι κόστος συνεπαγόταν. Ο Αντρέας, τέλος, δεν θα άλλαζε τον ιδεολογικό προσανατολισμό του κόμματός του μέσα σε μόλις 4 χρόνια, να ξεκινήσει αριστερός και να γίνει ξαφνικά σοσιαλδημοκράτης.
Ο Αλέξης Τσίπρας είναι μία σπιράλ τρίχα από το όσχεο του Αντρέα. Μία καρικατούρα, μία θλιβερή μαριονέτα που μιμείται Βοσκόπουλο ή Καζαντζίδη. Ασεβεί στο κόμμα που ιστορικά κατέχει τη νοητή κληρονομιά του και στα εκατομμύρια των οπαδών του Αντρέα που δεν επιθυμούν φθηνές μουσειακές απομιμήσεις. Προκαλεί γέλιο η copy paste χρήση συνθημάτων του ΠΑΣΟΚ του 80 και το πρόσφατο πράσινο χρώμα στο σκηνικό των προεκλογικών ομιλιών του ΣΥΡΙΖΑ.
Κι όμως, ο Τσίπρας θα μπορούσε να έχει σημείο αναφοράς την φράση που είχε πει και είχε τιμήσει λίγο πριν αναλάβει πρωθυπουργός : «Αν όχι τώρα, πότε ;». Ήταν μία φράση πυγμής και ευθύνης σε μια Αριστερά που έως τότε αρκούνταν στην αντιπολίτευση και δίσταζε να κυβερνήσει και να αναλάβει ευθύνες. Αυτή η φράση είχε μία Παπανδρεϊκή διάσταση χωρίς φθηνές μιμήσεις. Έπρεπε να είναι η αφετηρία μίας δυναμικής καριέρας που θα συνεχιζόταν και στην πράξη σε επιμέρους προβλήματα και να μην παραμείνει εκεί.
Η σύγχρονη πολιτική κανονικότητα απαιτεί άφθαρτους, μη τσαλακωμένους πολιτικούς. Να προσαρμόζονται ως χαμαιλέοντες στο θυμικό όλων των τάξεων και κοινωνικών ομάδων. Μόνο που η λαϊκή λατρεία και το πάθος, όπως συνέβη στον Αντρέα, προέκυψε από την αρμονία του απρόσιτου και του φυσικού. Από τα ανθρώπινα πάθη, τα λάθη και τις αντίστοιχες υπερβάσεις. Ο λαός θέλει αυθεντικότητα για να αγαπήσει, όχι πιθηκισμούς και επαναλήψεις. Ο πολιτικός που θα καταφέρει να συνδυάσει το πολιτικό του ταλέντο με την ανεπιτήδευτη έκφραση της προσωπικότητάς του χωρίς να φοβάται τα επικοινωνιακά «πρέπει» θα έχει προβάδισμα στη λαϊκή αποδοχή. Ας αφήσουν τον Αντρέα ήσυχο εκεί αριστερά στην είσοδο του Α’ Νεκροταφείου και ας εμπνευστούν από την πορεία του.
Γιώργος Νομικός Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
